Kentleri başka yerleşim yerlerinden ayıran en önemli fark kentlilik bilinci ve o kentin yaşayanları tarafından yaratılan hemşerilik duruşudur. Kent insanının ortaklaşa belirleyerek yüz yıllar içinde oluşturduğu davranış birliktelikleri bir hemşerilik kültürü oluşturur. Söke’de böyle bir kültürü göremiyoruz.
Söke daha Kurtuluş Savaşı öncesinde işgal nedeniyle büyük göçler vermiş. Ayrıca, Osmanlı döneminde kentin bir bölümü Rum vatandaşların yaşadığı mahallelermiş. Kurtuluş Savaşı sonrasında yaşanan mübadele sonucu Rumlar Yunanistan’a gönderilirken savaş sırasında kenti terk edip daha güvenli gördükleri yerlere göç edenlerin de bir kısmı geri dönmemiş. Gidenlerin yerine Yunanistan’dan mübadele gereği soydaşlarımız getirilip yerleştirilmiş. Ayrıca başta Konya, Akseki, Denizli gibi yörelerimizden de yeni hemşerilerimiz göç etmişlerdir.
Söke daha sonraki yıllarda da göç almaya devam etmiştir. Özellikle bereketli ovamızın ihtiyacı olan iş gücünü karşılamak için ülkemizin her coğrafyasından göç almaya devam ettik. Gelen yeni hemşerilerimiz doğal olarak gelirken kendi kültürlerini de beraber getirdiler ve bu kültürü kıskançlıkla koruyup yaşamaya devam ettiler.
***
Sevgili okuyucu, aslında bu kültürleri harmanlayabilsek çok zengin bir Sökelilik kültürü ve hemşerilik bilinci ortaya çıkabilirdi. Bunu yapabildiğimizi söyleyemeyeceğim. Giritli hemşerilerimizin ot yemekleri kültürü ile Güneydoğu Anadolu’nun et yemekleri kültürünü bir araya getiremedik.
Etnik ve mezhepsel farklılıkları bile sürekli olarak canlı tutup ayrılıkları körükledik. Kız alıp vermelerde bile çok kez bu ayrımı canlı tuttuk. Doğu ile batıyı, Karadeniz ile Akdeniz’i bir potada eritemedik. Güçlü ve her yerde fark edilen bir Sökeli profili çizemedik.
Halbuki bu kentin sorunlarının çözümü için birlikteliğe ve birlikte hareket etmeye çok ihtiyaç var. Artık ovadaki makineleşme sonucu işgücü ihtiyacı da azaldığına göre yeni göçler gelmeyecek demektir. Artık bu kentin hemşerileri daha fazla bir araya gelip birlikte yaşama şartları oluşturma hevesi göstermelidirler. Eski hemşerilikleri bir tarafa bırakıp birer Sökeli olarak bu kentin hemşerisi olma bilinci içinde olmalıdırlar.
Sevgili okuyucu, bir süredir kentin değişik sorunlarını kendi gördüğüm pencereden huzurlarınıza getirmeye çalıştım. Elbette ki görmediğim ya da aklıma gelmeyen daha pek çok sorun vardır. Bu sorunlar ancak birlikte hareket ederek çözülebilirler.
Umarım bunu başarabiliriz.